Thứ Tư, 2 tháng 12, 2015

Giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư

Trong quá trình xạ trị ung thư, việc xuất hiện tác dụng phụ khi xạ trị ung thư là không tránh khỏi. Vậy nên việc giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư là điều mọi người nên chú ý.

Chăm sóc vùng da xạ trị: nếu như xạ trị diễn ra ở ngoài da, các tia xạ trị có thể sẽ gây ra các phản ứng ở da như: vùng da đó rất có thể bị cháy hoặc sẽ rất nhạy cảm. Lời khuyên cho người bệnh ở trường hợp này là hãy tránh xa nước hoa, các chất tẩy rửa hoặc các chất khử mùi và các loại mỹ phẩm.

Chế độ ăn uống lành mạnh: tuỳ thuộc vào loại ung thư và khu vực phải xạ trị mà các bác sĩ sẽ vạch cho bạn kế hoạch, chế độ ăn uống phù hợp. Và bạn hãy liệt kê cho các bác sỹ những loại thuốc mà bạn đang dùng, có khi là tất cả những loại thảo mộc hay là các loại thuốc giảm đau. Các bác sĩ sẽ xem xét các loại thuốc đó có phù hợp với bạn khi xạ trị không, để giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư có thể sảy ra.

 Nghỉ ngơi nhiều: Trong quá trình xạ trị ung thư sẽ làm cho người bệnh có tình trạng mệt mỏi hơn bình thường, sự mệt mỏi đó sẽ kéo dài đấy là tác dụng phụ của xạ trị. Lời khuyên tốt nhất cho bạn để giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư trong trường hợp này là hãy tạo cho mình những giấc ngủ thật ngon vào ban đêm

Vấn đề về miệng:
người bệnh có thể dùng thuốc để giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư ở miệng. Thuốc Radioprotective, là loại thuốc được đưa ra để bảo vệ các mô bình thường xung quanh vùng xạ trị. Được sử dụng nhiều nhất hiện nay là amifostine.

Khô họng: một tác dụng phụ nữa của xạ trị là có thể gây nên khó nuốt, thiếu nước bọt và mất cảm giác ngon miệng trong khi ăn của người bệnh ung thư. Với phản ứng phụ này, các bác sĩ sẽ chỉ định thuốc súc miệng thích hợp cho bệnh nhân hay dùng nước bọt nhân tạo và sử dụng một số cách điều trị cho các vấn đề về dạ dày và thực quản. Đối với người bệnh nên tránh các thức ăn chua, không hút thuốc , không uống rượu và nên dùng kẹo cao su để kích thích tiết nước bọt của tuyến nước bọt.

Khi xạ trị kết thúc tuyến nước bọt sẽ bị tổn thương nghiêm trọng vì vậy mà tình trạng thiếu nước bọt diễn ra trong khoảng thời gian dài, do vậy để giảm tác dụng phụ khi xạ trị ung thư, bệnh nhân ung thư nên mang theo chai nước đi kèm khi hoạt động hay làm việc.

Các vấn đề tiết liệu: thay đổi lối sống sẽ làm cho bạn thoải mái hơn và lên kế hoạch với một chế độ ăn uống khoa học học, hợp lý sẽ khắc phụ dần dần được vấn đề về tiết niệu, các giai đoạn tiêu chảy mà tác dụng phụ trong xạ trị gây ra.

Giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư

Làm sao để giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư? Thường xuyên dùng kem chống nắng hay thường xuyên rửa tay là 1 trong các thói quen mới cần thiết để giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư.

Vì trong quá trình điều trị, một số tác dụng phụ, ngoại ý sẽ xuất hiện ở người bệnh nên điều tối quan trọng đầu tiên là người bệnh cần phải biết cách chăm sóc cho bản thân khỏe mạnh để có thể vượt qua được giai đoạn này một cách dễ dàng.

Bác sĩ chuyên khoa II Trần Nguyên Hà, Trưởng Khoa Nội 4, Bệnh viện Ung bướu TP HCM cho biết, hóa trị là một trong những phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng một hay nhiều loại thuốc phối hợp, nhằm mục đích tiêu diệt các tế bào ung thư. Tùy theo tính chất khối bướu và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ quyết định hóa trị đơn thuần hoặc phối hợp với phẫu trị hay xạ trị.

Điều trị hóa trị và thuốc sinh học là một trong những liệu pháp có thể được sử dụng trong điều trị những khối bướu ác tính. Tùy theo đặc điểm và vị trí khối bướu, bác sĩ chuyên khoa ung bướu sẽ thiết lập liệu trình điều trị phù hợp.

Hóa trị có thể làm giảm số lượng tế bào ung thư, đẩy lui bệnh hoặc hỗ trợ tiêu diệt các tế bào ung thư còn lại sau phẫu trị, kiểm soát bệnh trong một khoảng thời gian hay giảm nhẹ triệu chứng, đau đớn.
Hóa trị có thể giúp làm giảm số lượng tế bào ung thư. Ảnh minh họa: Thebreastcaresite.
Theo bác sĩ Trần Nguyên Hà, cũng như mọi phương pháp điều trị bệnh, hóa trị cũng có thể có các tác dụng ngoại ý. Những tế bào bình thường, đặc biệt là tế bào có sự thay đổi thường xuyên như tóc, da, niêm mạc đường tiêu hóa và tế bào máu… có thể bị tác động bởi quá trình hóa trị. Ngoài ra, hóa trị còn có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh sản hoặc ảnh hưởng lên hệ thống và cơ quan quan trọng của cơ thể như tim, phổi, gan, thận hay thần kinh.

Các tác dụng phụ này đều có thể được kiểm soát hoặc làm giảm nhẹ triệu chứng khi xảy ra. So với các nguy cơ từ tác dụng phụ khi hóa trị ung thư thì lợi ích mà hóa trị mang đến cho người bệnh ung thư đáng kể hơn nhiều.

Kiểm soát tốt các tác dụng phụ khi hóa trị

Giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư trên tế bào máu

Trong khi thực hiện hóa trị, có thể làm giảm số lượng các tế bào máu bình thường trong cơ thể, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Vì thế người bệnh có nguy cơ thiếu máu do giảm hồng cầu, tăng nguy cơ nhiễm trùng do giảm bạch cầu và dễ bị chảy máu do giảm tiểu cầu.

– Điều trị thiếu máu: Nếu cảm thấy cơ thể yếu, dễ mệt, chóng mặt, lạnh và khó thở, cần thông báo cho bác sĩ hoặc điều dưỡng đang điều trị và chăm sóc để được kiểm tra và xử trí thích hợp.

– Đề phòng tình trạng chảy máu: Khi tiểu cầu giảm, cơ thể sẽ khó tạo cục máu đông nếu có vết thương. Vì vậy, cần chú ý tránh sử dụng các dụng cụ nhọn hay sắc bén như dao, kéo… Hạn chế tham gia các môn thể thao hoặc các hoạt động có thể gây ra vết bầm da. Nên dùng máy cạo râu thay vì dùng lưỡi dao cạo.

– Giảm nguy cơ nhiễm trùng: Trong thời gian này cần thường xuyên rửa tay, hạn chế tiếp xúc với người đang có các bệnh nhiễm trùng, theo dõi nhiệt độ cơ thể trong giai đoạn tế bào máu giảm thấp nhất. Điều này có thể giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng ngay khi mới bắt đầu.

Nên đến bệnh viện ngay lập tức khi:

– Có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng như sốt từ 38°C trở lên, đổ mồ hôi hoặc lạnh run, ho, đau họng hoặc đau.

– Đau ngực hoặc khó thở.

– Chảy máu không cầm được.

– Nôn hoặc tiêu chảy kéo dài.

Giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư trên đường tiêu hóa

Hóa trị cũng ảnh hưởng đến các tế bào niêm mạc đường tiêu hóa gây đau miệng, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. Để hạn chế tác động của hóa trị cũng như cảm thấy dễ chịu hơn với các tác dụng ngoại ý này, cần lưu ý:

– Chăm sóc răng miệng sau mỗi bữa ăn với bàn chải răng mềm, súc miệng với nước muối pha loãng. Không sử dụng các loại nước súc miệng chứa cồn.

– Chia thành các bữa ăn nhỏ trong ngày. Nên ăn chậm và không dùng thức ăn nóng hay lạnh. Dùng thuốc chống nôn theo chỉ định của bác sĩ.

– Để tránh táo bón, nên chọn món ăn giàu chất xơ như rau, trái cây và gạo lứt.

– Khi có tiêu chảy, nên uống nhiều nước và nên chọn loại thức ăn dễ tiêu.

Giảm tác dụng phụ khi hóa trị ung thư trên da và tóc

Để làm giảm các triệu chứng trên da và tóc, cần:

– Sử dụng kem chống nắng với SPF từ 15 trở lên.

– Cắt tóc ngắn.

– Sử dụng tóc giả, đội nón hoặc dùng khăn choàng.

Đối với hội chứng bàn tay, bàn chân, nên:

– Dùng túi chườm mát lòng bàn tay, bàn chân.

– Dùng khăn mềm để lau tay.

– Sử dụng các loại kem tạo độ ẩm cho tay, chân.

– Mang giày, dép thông thoáng và không quá chặt.

Không nên tiếp xúc lâu với nước nóng, ánh nắng mặt trời, hóa chất tẩy rửa. Không tham gia các hoạt động tạo áp lực lên tay, chân với thời gian dài như đi bộ nhiều, sử dụng các dụng cụ cần dùng sức…